Es selamü aleyküm ve Rahmetullahi..

Hayýr söylemek veya susmak

Kulaðýmýz var, duymamýz için; gözümüz var, görmemiz için... Bu organlarýmýza raðmen her þeyi duymamak, her þeyi görmemek ve dolayýsýyla duyduðumuz ve gördüðümüz her þeyi baþkalarýna söylememek...

Her istediðimizi herkese söylemeye devam edersek, istemediklerimizi de iþitmeye katlanmalýyýz. Bu baðlamdaki ilâhî uyarýya dikkat etmemiz gerekiyor:

Hakkýnda kesin bilgi sahibi olmadýðýn þeyin peþine düþme. Çünkü kulak, göz ve kalp, bunlarýn hepsi ondan sorumludur. (Ýsrâ, 36)

Ebû Þureyh el-Huzaî, Hz. Peygamber s.a.v.den rivayetle þöyle demiþtir: "Allaha ve Ahiret gününe iman eden kimse komþusuna iyilik etsin. Allaha ve Ahiret gününe iman eden kimse misafirine ikram etsin. Allaha ve Ahiret gününe iman eden kimse, ya hayýr söylesin veya sussun. (Tecrid-i Sarih Tercemesi, 12/131)

Konuþtuklarýmýzýn hayra vesile olmasý, kendimize ve çevremize bereket getirmesi, olgunluðun bir iþareti deðil midir? Olgunlaþtýkça mý hayýr olarak konuþmanýn dýþýnda susmayý tercih ederiz, yoksa konuþtuklarýmýza dikkat ettikçe mi olgunlaþýrýz? Cevabýný þu hadisi þerifte bulmamýz mümkün:

Bir kulun kalbi doðrulmadýkça imaný doðrulmaz. Dili doðrulmadýkça da kalbi doðrulmaz. (Ahmed b. Hanbel, Müsned, III/198)


Boþ söz iþittikleri zaman ondan yüz çevirirler ve Bizim iþlerimiz bize, sizin iþleriniz size. Size selâm olsun (haydi hoþça kalýn), biz cahillerle sohbet etmeyi istemeyiz derler. (Kasas, 55)

Montesquieu'nun dediði gibi, Ýnsan ne kadar az düþünürse o kadar çok konuþur. Evrende sustuðumuz kadar yerimiz var demektir; veya kimliðimiz ne söylediðimiz kadardýr!

Vadi Çiçekli ne adamlar var þiirinde, konuþmasý açýsýndan insanlarý dört gruba ayýrýr:

adamdýr konuþur dereden / býktýrýr gider / kendi dinler kendisini;
adamdýr konuþur saklýdan / sövdürür gider / rezil eder kendisini;
adamdýr konuþur usuldan / sevdirir gider / vezir eder kendisini;
adamdýr konuþur gönülden / sýr olur gider / feda eder kendisini;
bu da adamdýr.

Bin kere düþünmek

Baþýmýza ne geldiyse dilimizden deðil midir? Konuþmakla ve duyduklarýmýzý süzgeçten geçirmeden hemen baþkalarýna aktarmakla, ruhumuzu kalýn bir toz tabakasýyla örtmüþ oluyoruz:
Bana benden olur, her ne olursa
Baþým rahat olur, dilim durursa.

Yunus Emre'ye göre, Çok söz, hamal yüküdür. Niçin? Söylediðimiz her söz her an karþýmýza çýkabileceði için. Söylediklerimizle geleceðimizi sýnýrlandýrmaktayýz.Konuþtuðuma çok kere piþman oldum. Fakat sustuðuma asla! diyen Publis Syrus, sözlerimizden dolayý kendi piþmanlýklarýmýzý hatýrlarsak haklý deðil mi? Az konuþmaktan pek az, çok konuþmaktan sýk sýk piþman olunur. (Konfüçyüs)

Peygamberimiz, Ýnsanlara akýllarý (idrakleri) ölçüsünde konuþunuz. buyurmuyor mu?

Deðil hakkýmýz olmayan þeyleri söylemek, hakkýmýz olduðu halde susabilmektir erdem. Susan insan, bilen insandýr. Susmasýný bilmeyene ve sýrrýný saklamayana sýr verilir mi? Yusuf Has Hacib'in þu önemli tavsiyesini her zaman yerine getirmeliyiz: Her sözü dinle, fakat hemen inanma. Gönül sýrrýný açma, onu sýmsýký sakla.

Susmasýný bilen insan, baþlý baþýna bir sýr abidesidir. Onun sýrrýyla sýrlanabilmek, susmasýndan feyizlenebilmek ile mümkün olsa gerek! Evrenin sessizliðine gark olmuþ bu insanýn, susarken konuþtuklarýný bu halimizle nasýl duyabileceðiz ki! Hazreti Yunus diyor ki:

Ben bir acep ile geldim
Kimse halim bilmez benim
Ben söylerem ben dinlerem
Kimse dilim bilmez benim.

Hikmet sahibi ârif bir insanýn söz dünyasýnda payýna düþen sükûttur. Bir insan, söyledikleri kadar söylemedikleri ile de insanlaþýr. (Albert Camus).Cahil insan fikrini beyan etme anlamýnda konuþurken, ârif insanýn konuþmasý zikir, susmasý fikirdir. Eðer karþýlaþabilirsek bu tür insanlarla konuþmayý paylaþacaðýmýza, niçin sükûtu paylaþmýyoruz? Sükûtu paylaþmak, söz söylenmeden anlayabilmek demektir. Söz, anlamasý için muhtaç olan kiþiye söylenir. Söz söylemeden anlayan kiþiye söz söylemeye ne lüzum var? Gökler, yerler anlayan kiþiye hep sözdür. (Hz. Mevlâna)

Hz. Mevlânâ, Kargalar ötmeye baþlayýnca bülbüller susar. demektedir


Bülbülün naðmelerini iþitebilmemiz için öncelikle gül bahçelerinin oluþmasýna ihtiyaç vardýr. Gül olmadan bülbül sessizliðini bozar mý?


Kendi dilinden anlayanlardan, kendi dilini konuþanlardan uzak düþen kimse, yüzlerce dil, yüzlerce naðme bilse yine dilsiz olur, susar.

Gül gidip, gül bahçesinin mevsimi geçince, artýk bülbülün baþýndan geçenleri iþitmez olursun. (Mesnevî, I/16)

Mevlâna Hazretleri'nin dediði gibi, körler çarþýsýnda ayna satýlabilir mi veya saðýrlar çarþýsýnda gazel okunabilir mi?

Sessizlik diyarýnýn sakinlerinden olabilmemiz için þu duamýzla yazýmýzý tamamlayalým:

Her zaman, her yerde ve her konuda benim de konuþmam gerektiði düþüncesinden beni arýndýr Ya Rabbi!

Es selamü aleyküm ve Rahmetullahi..