Sahabe efendilerimiz ibadete, özellikle de namaza asla doymuyorlardý. Onlarýn rahlesine oturmuþ Hak erleri de birer namaz kahramaný olarak yetiþiyorlardý.



Mesela, Atâ ibn-i Ebî Rebâh (radiyallahü anh) yaþlandýðý, zayýfladýðý ve tâkatsiz düþtüðü günlerde bile bir rek'atta Bakara Sûresinden yüz ayet okuyordu. Namazdaki konsantrasyonu ona bedenindeki yorgunluðu hiç hissettirmiyordu. Müslim b. el-Ferâhidî tebe-i tabiînin büyük imamlarýndan Þu'be b. Haccac (radiyallahü anh) hakkýnda þunu ifade ediyor: "Ne zaman Þu'be'nin yanýna girdiysem -kerahet vakitleri dýþýnda- onu hep namaz kýlýyorken gördüm." Ebû Katan da þu ilavede bulunuyor: "Þu'be'nin rükûda beklediði süreye þahit olsaydýnýz 'herhalde secdeye gitmeyi unuttu' derdiniz; onu iki secde arasýnda otururken izleseydiniz bu defa da 'galiba ikinci secdeyi unuttu' diye düþünürdünüz."

Ýþte, bu namaz sevdalýlarýnýn yaþadýðý zaman diliminde günde yüz rek'at namaz kýlmak adeta sýradan bir iþ gibiydi. Onlar o kadar çok namaz kýlýyorlardý ki, çoðunun ötelere yolculuðu bile seccadede baþlýyordu; meselâ, tabiîn neslinden Ebû Ubeyde el-Basrî, vefat ettiðinde kýyamdaydý ve namaz kýlýyordu.

O dönemde, otuz-kýrk sene, yatsýnýn abdestiyle sabah namazýný eda eden Vehb b. Münebbih, Tâvus b. Keysân, Saîd b. Müseyyeb ve Ýmam-ý A'zam gibi Hak dostlarýnýn sayýsý hiç de az deðildi.

Cüneyd-i Baðdâdî hazretleri, otuz sene cemâatle namazý ve hatta ilk tekbiri hiç kaçýrmamýþtý. Kalbine biraz da olsa dünyâ düþüncesinin dolduðunu ve namazýn hakikatini duyamadýðýný hissetse, o namazý tekrar kýlardý. Her gün dört yüz rek'at nafile kýlmayý adet edinmiþti. Otuz yýl boyunca yatsý namazýndan sonra hiç uyumadan ibâdetle meþgûl olmuþtu. Muhadramûn'dan (Allah Rasûlü'nün çaðýna yetiþmesine raðmen O'nu göremeyenlerden) Ebû Osman en-Nehdî de akþam ile yatsý arasýnda yüz rek'at namaz kýlardý.

Biþr b. el-Mufaddal ve Biþr b. Mansur gibi gönül âleminin sultanlarý da her gün dört-beþ yüz rek'at nafile kýlanlar arasýndaydý. Dahasý, onca dünyevî ve idarî iþle meþgul olmasý gereken Abbasi Devleti'nin seçkin halifelerinden Harun Reþid'in de hilafet süresi dahil ölene kadar her gün yüz rek'at namaz kýldýðý nakledilmektedir ki, bu, o devirlerde ruhlarý saran ibadet iþtiyakýný göstermesi açýsýndan önemli ve çok güzel bir misaldir.

Aslýnda, tabakâta (Hak dostlarýný derecelerine göre sýralayýp, hayatlarýný ve eserlerini anlatan kitaplara) bakýlsa, bu konuda daha pek çok örnek bulmak mümkün olacak ve selef-i salihîn arasýnda günde yüzlerce rek'at namaz kýlanlarýn sayýsýnýn hiç de az olmadýðý açýkça görülecektir.